درس ریاضی بدون شک یکی از مهمترین درس هایی است که دانش آموزان در تمام مقاطع تحصیلی به دانستن و درک آن احتیاج دارند. امروزه با توجه به تسلط رشته ریاضی بر علوم و تکنولوژی جدید ، ضرورت بیشتری برای یادگیری این علم و فهم و درک قوانین آن حس می شود. از این رو آنچه آموزگاران نیاز به دانستن آن دارند ، ساده سازی در مفاهیم ریاضی ، تأکید بر مبنای اولیه علم ریاضی و ارائه تمرین ها و مثال های گوناگون است. اضطراب ریاضی موجب ضعف فرایند های ذهنی برای انجام عملیات ریاضی ، منفی نگری و سردرگمی دانش آموزان می شود . این گروه با اجتناب از کلاس ریاضی ، ناتوانی در انجام آزمون های ریاضی و اضطراب و تشویش فراوان از یادگیری این درس طفره می روند . این تصور که استعداد ریاضی مادرزادی است یا پسران نسبت به دخترها عملکرد بهتری در درس ریاضی دارند یا درس ریاضی درس منطق است نه درس خلاقیت ، موجب عقب نشینی و مقابله برخی از دانش آموزان از یادگیری درس ریاضی می شود.
عوامل مؤثر در ایجاد اضطراب
الف ) عوامل محیطی
1-فشار های والدین : بدیهی است نقش والدی در اضطراب کودکان از درس ریاضی بسیار مؤثر و غیرقابل انکار است . گروهی از والدین که خو در درس ریاضی ضعیف و کند بوده اند این احساس و نگرش خود را به فرزندشان نیز منتقل می کنند . یا گروهی دیگر با فشارها و توقعات خارج از توان فرزندشان ، آنان را دچار ترس و اضطراب می کنند.
2-شیوه ی آموزش آموزگاران : گروهی از معلمان مقطع ابتدایی بدون در نظر گرفتن موقعیت ذهنی و روانی دانش آموزان و میزان استعداد و توانایی آنها ، مسائلی را برای حل کردن مطرح می کنند که از عهده ی بیشتر شاگردان خارج است. در اینگونه موارد دانش آموزان احساس عدم کفایت و ناتوان می کنند و نسبت به استعداد و عملکرد خود بدبین می شوند.
3- محتوای کتاب ریاضی : در مواردی محتوای کتاب ریاضی و ترتیب درس ها به گونه ایی است که یادگیری مفاهیم ریاضی ، سخت جلوه می کند و موجب گیجی و سردرگمی دانش آموزان می شود. در چنین مواردی اگر آموزگار هم کمی درایت و تلاش از خود به خرج ندهد ، آموزش را راحت تر نکند موجب بیزاری دانش آموزان از درس ریاضی می شود زیرا احساس می کنند چیزی نمی فهمند.
4- تجارب منفی : نمره های پایین از درس ریاضی ، پیش زمینه های ذهنی ، آموزگاران جدی و سخت گیر، روش های تدریس اشتباه ، عدم توجه به مراحل رشد ذهنی کودکان و آزمون های پیچیده پی در پی مواردی هستند که می توانند موجب بدبینی دانش آموزان نسبت به درس ریاضی شوند.
ب ) شیوه های اشتباه آموزش ریاضی
1-تأکید بیش از اندازه بر به یادسپاری : ریاضی درسی است که بیش از آنکه به حفظ کردن نیاز داشته باشد به فهمیدن و درک کردن نیاز دارد . درک قوانین و مفاهیم ریاضی موضوعی است که برای تدریس این درس باید در وهله ی اول مدنظر باشد .
2- تأکید بر سرعت در پاسخگویی: حل کردن وپاسخ دادن به سوالات ریاضی نیاز به درک مسأله و پرسش آموزگار است پس با فشار آوردن بر دانش آموزان که « سریع » پاسخ دهید ، نمی توان مشکلی را حل کرد . در اینگونه موارد دانش آموزی که قدری کندتر از دیگران عمل می کند احساس عدم کفایت و ضعف می کند و از یادگیری و درک مسأله عاجز می ماند . «موزگار باید آهسته و با توجه به توانایی های دانش آموزان تدریس کند.
3- یکنواختی و عدم ابتکار آموزگاران در شیوه ی تدریس : اغلب دانش آموزان دوست دارند مسأله و پرسش های متنوعی را پاسخ دهند . آموزگار می تواند برای به فکر واداشتن دانش آموزان، آنها را در شرایط عینی روزمره زندگی قرار دهند و انتظار داشته باشد که آن مسأله را حل کند. فروشگاه خیالی با مجموعه ایی از جنس ها با قیمت های مختلف و تجسم صحنه ی خرید و فروش کالا برای کودکان ابتدایی بسیار ملموس ، عینی و قابل درک است تا مثالی دور از ذهن کودک که هیچ تصوری درباره ی آن در ذهن ندارد . دانش آموزان ابتدایی ( بویژه دختر ها ) نیاز به هرچه عینی تر کردن مسائل دارند . آنها به دلیل رشد ذهنی شان هنوز قادر به درک مسائل انتزاعی نیستند ، برای درک مسأله و آسان سازی آن باید از روش های ملموس استفاده کرد .
4- عدم درک دانش اموزان از کاربرد ریاضی در زندگی : بدیهی است اگر دانش آموزان موارد استفاده از ریاضی را در زندگی روزمره بشناسند و به کار بندند علاقه بیشتری نسبت به یادگیری این درس از خود نشان خواهند داد .
ج ) عوامل فردی
1-کاهش اعتماد به نفس : عدم تسلط بر انجام چهار عمل اصلی و اولیه ریاضی ، درک مسأله و راه حل آن موجب کاهش اعتماد به نفس دانش آموزان در یادگیری درس ریاضی می شود این چرخه ضعیف ( ندانستن ، بی علاقگی و بیزاری از درس ریاضی) موجب دوری گزیدن از کلیه درس های مرتبط با ریاضی در آینده می شود.
2-احساس ضعف و کمبود : اغلب دانش آموزان که به درس ریاضی علاقه ندارند ، از اشتباه کردن پای تخته سیاه می هراسند . آنها تصور می کنند اگر نتوانند پاسخ سوالی را درست جواب دهند مورد تمسخر و خنده هم کلاسی هایشان قرار می گیرند . درحالی که آموزگار وظیفه دارد با اتخاذ روش های گوناگون مانع بروز اینگونه صحنه ها شود.
3- تشویق دخترها به یادگیری ریاضی : گروهی از والدین تصور می کنند که دخترهایشان نیازی به یادگیری عمیق ریاضی ندارند . همین که بتوانند در این درس نمره ی قبولی بگیرند کافی است . در حالی که امروزه کلیه رشته های درسی به نوعی با ریاضی ، برنامه نویسی ، حل مسأله تفکر انتزاعی و شیوه ی استدلال کردن سر و کار دارند . پس بهتر است دختران هم مانند پسران به یادگیری علم ریاضی تشویق شوند تا امکان دسترسی به رشته های گوناگونرا داشته باشند.
تهیه کننده : آموزگار پایه پنجم-خانم قادری
تاییدکننده : معاون آموزشی-آقای جعفری
دوشنبه 29 اردیبهشت ماه 1399