اگر کودک شما دچار درد کمر است، منطقی است که برخی درمان‌ها را امتحان کنید.
مسکن‌های درد
در چه مواقعی استفاده از کیف مدرسه باعث کمردرد در کودکان می شود ؟
- کیف مدرسه‌ای که بیشتر از ده درصد وزن خود کودک، وزن دارد
- نگه داشتن کیف با بندهای آن در یک دست
- حمل کیف روی یک شانه
- داشتن بسته بندی نادرست
- متناسب نبودن و قرار نگرفتن درست
ما در مورد گودی کمر باید بیش از هر چیز راستای طبیعی ستون مهره را بشناسیم و بعد سعی کنیم تا انرا حفظ کنیم و متنع به هم خوردن ان نشویم. هر حالتی که موجب به هم ریختن این راستا خصوصا به صورت غیر اناتومیک شود میتواند سبب افزایش گودی کمر و درد ستون فقرات خصوصا درد در ناحیه گودی کمر شود..
اصولا از نظر اناتومیک ما یک تقعر تحتانی در ناحیه پایین کمر داریم که به آن گودی کمر یا لوردوز کمری می‌گویند و از طرفی هم یک تحدب بالاتر از آن منطقه در کمر داریم که درست در قسمت پشت یا دورسال می باشد که به ان کیفوز می گویند و به هم ریختگی آنها موجب ایجاد کمردرد و درد پشت می شود .
اصولا از نظر اناتومیک ما یک تقعر تحتانی در ناحیه پایین کمر داریم که به آن گودی کمر یا لوردوز کمری می‌گویند و از طرفی هم یک تحدب بالاتر از آن منطقه در کمر داریم که درست در قسمت پشت یا دورسال می باشد که به ان کیفوز می گویند و به هم ریختگی آنها موجب ایجاد کمردرد و درد پشت می شود .
عوامل موثر در ایجاد گودی کمر
از مهمترین عوامل بر هم زننده قوس طبیعی کمر وجود یک شکم بزرگ است که موجب زیاد شدن انحنای کمری میشود و برای جبران این حالت، ستون فقرات مجبور است که انحنا و تحدب را در ناحیه پشتی بیشتر کند و گودی زیاد کمر، قوز شدن بیشتر پشت می شود و حتی این امر می تواند در موارد طولانی تر سبب زیاد شدن انحنای گردن هم بشود.
از طرف دیگر هم افراد لاغرهم ممکن است به دلیل ضعف در عضلات شکمی گودی کمر برایشان ایجاد شود.
طرز صحیح نشستن هم که موجب حفظ حالت طبیعی ستون فقرات می شود و در نتیجه عضلات هر قسمت مجبور نیستند که برای جبران وضعیت غلط نشستن یا ایستادن ما کار بیشتری بکنند و در نتیجه آن دچار اسپاسم و خستگی و گرفتگی شوند.
راستای کل بدن هم در این مهم نقش دارد یعنی کف پا ، باسن ، پشت و کتف شما هم باید در وضعیت صحیح و راستای طبیعی خود قرار بگیرند تا احساس راحتی و راستای صحیح ستون فقرات داسته باشید اگر پای شما آویزان باشد این امر موجب خستگی و درد در کف پا پشت ساق میشود و لین حالت به افزایش گودی کمر کمک می کند
.اگر کتف ما به صندلی که روی آن نشسته ایم نچسبد،سر به ناخوداگاه به حالت جلو می‌افتد و در نتیجه ان خستگی، گرفتگی در عضلات گردن و سوزش در کتف و پشت ما ایجاد میشود.
نشستن طولانی مدت در حالت قوسی و هلالی شکل به ستون مهره‌ها شکل داده و به خصوص اگر فرد در سنین پاین تر و سنین رشد این شکل بنشیند، این حالت ناصحیح ستون مهره‌ها به صورت دایمی ایجاد میشود
عضله های ما در هر سنی که باشیم حداقل می توانند بیست و پنج درصد قدرت خود را تقویت دارند اما اگر در کودکی عضله های ما شکل درست و محکم و خوبی به خود بگیرند و انحناهای طبیعی بدن در وضعیت اصولی و صحیح خود رشد کنند ستون فقرات شکل صحیح به خود میگیرد. اگر در سنین پایین کودکان بد بنشینند مهره ها بدشکل شده که می تواند در آینده علت کمر درد شود. در میانسالی اگر بخواهید عضله خود را قوی کنند نیازمند صرف نیروی زیاد و ورزش زیاد و البته بازدهی بسیار کمتر به نسبت دوران کودکی هستند.
دلایل افزایش گودی کمر
عواملی که می تواند گودی کمر را به بیش از حد افزایش دهند عبارتند از:
- آکندروپلازی ( عبارتست از یک اختلال ژنتیکی که باعث رشد غیرطبیعی غضروف و کوتاهی قد می شود
- اسپوندیلولیستزی ( عبارتست از جابجایی مهره های کمر )
- جراحی در قسمت کمر
- مشکلات مادرزادی ستون فقرات
- اختلالات در قسمت لگن
- قرارگیری بدشکل بدن
- عارضه هایپرکایفوزیس ( عبارتست از انحنای بیش از حد ستون فقرات سینه ای در جهت خارج)
- اختلالات عصبی عضلانی ( همانند دیستروفی عضلانی و یا اختلالات دماغی)
- عارضه دیسک کمر
- جسم غیرطبیعی در مهره (معمولا در کودکان درگیر در گودی بیش از حد کمر دیده می شود)
- معضل پوکی استخوان
- چاقی در افراد
نکاتی مهم در مورد کمردرد در کودکان که والدین حتما باید بدانند
امروزه کمردرد در بین کودکان بیش از قبل رواج پیدا کرده است و بعضی از افراد معتقدند که زندگی پر جنب و جوش مدرن و استفاده از کیف های سنگین مدرسه باعث این اتفاق شده است. در کل به هیچ وجه نباید این موضوع را نادیده گرفت و البته ممکن است که کودک شما به کمردرد موقتی مبتلا شود و بعد از مدتی خود به خود بهبود پیدا کند اما گاهی اوقات این موضوع شدید می شود و نیاز به درمان جدی دارد . کمردرد در کودکان و در نوجوانان با یکدیگر متفاوت است و معمولا کودکان در صورت تجربه کمردرد احتمال بیشتری برای ابتلا به بیماری جدی دارند تا نوجوانان.
کودکانی که 4 سال به پایین هستند، ممکن است که علائم زیر را هم هنگام کمردرد داشته باشند
کاهش وزن تب
بی حسی و ضعف
سخت راه رفتن
درد در یک پا یا هر دو پا
مشکلات روده و مثانه
سخت خوابیدن به علت درد
هرچقدر این کمردرد بیشتر و شدید تر شود، نیاز به درمان نیز بالاتر می رود
حتما باید کوچکترین علائم را به پزشک گزارش دهید و سریعا برای درمان آن اقدام کنید . فعالیت های کودک در سنین مختلف متفاوت است و معمولا کودکان بین 5 تا 10 سال، حرکات پرخاشگرانه کمتری نسبت به کودکان بالای 10 سال دارند ، پس تشخیص معمولا به در نظر گرفتن سن کودک مربوط می شود .
اگر کودک شما زیر 10 سال است
کودکان در این سن درگیر حرکت یا فعالیت خاصی نیستند
هر درد یا ناراحتی می توانند کوتاه مدت باشد
احتمال عفونت ستون فقرات و تومور در این کودکان وجود دارد که سریعا باید آزمایش داده شود.
اگر کودک شما بالای 10 سال است
اگر کودک شما در این سن درگیر ورزش ها و فعالیت های فیزیکی شدید باشد، احتمالا این مشکل به دلیل ضربات خواهد بود
احتمال مشکلات دیسک کمر، شکستگی و فشردگی استخوان ها ، درد مفصل و آسیب به مهره ها در این ورزش های رقابتی نیاز به تمرینات قوی و شدید دارد
علت های فیزیکی کمردرد در کودکان
1-بد ایستادن و ژست بد بدنی مثل قوز کردن و خم راه رفتن.
2- انجام دادن ورزش هایی که باعث کشیدگی عضلات، فشار به رباط یا آسیب به ستون فقرات می شود.
3-روی کمر افتادن یا آسیب شدید به کمر.
4-بلند کردن اجسام بسیار سنگین
5-وارد شدن ضربه ناگهانی مثل تصادف ماشین
6-سبک زندگی بدون تحرک مثل تماشای تلویزیون به مدت چند ساعت یا مقابل کامپیوتر نشستن.
7-آسیب به بافت نرم مثل رگ به رگ شدن یا کش آمدن عضلات.
8-ورزش های رقابتی نیاز به تمرینات قوی و شدید دارد.
کمردرد بر اثر مشکلات پزشکی در کودکان
همان گونه که کودکان درگیر فعالیت های بیشتری می شوند، آسیب های مشخصی به آن ها وارد می شود که ممکن است باعث درد در قسمت کمر نیز شود. این علت ها شامل موارد زیر است :
- اسپاندیلولیز :
- این مشکل در مفصل های ستون فقرات فرد وجود دارد که در صورت خم کردن کمر افزایش پیدا می کند و کشش بیش از حد کمر نیز می تواند باعث آسیب به این قسمت شود. معمولا ریکاوری این مشکل حدود 4 تا 6 هفته به طول می انجامد.
- اسپوندیلولیستزیس :
- این وضعیت زمانی ایجاد می شود که یک مهره روی مهره دیگر حرکت کند و این مشکل در دوران نوجوانی افزایش می یابد که ممکن است نیاز به جراحی نیز در فرد به وجود بیاید .
- آسیب به دیسک کمر و ترک ستون فقرات :
- این مشکل معمولا برای نوجوانانی بیشتر ایجاد می شود که در ورزش های سنگین مثل اسکیت ، اسکیت بورد یا دوچرخه سواری شرکت می کنند .
- التهاب ستون فقرات :
- این بیماری یک نوع عفونت است که در ناحیه ستون مهره ها رخ می دهد و یکی از علت های کمردرد در کودکان است.
- تومور فقرات :
- تومور فقرات در عصب نخاع می تواند خودش را با کمردرد نشان دهد که البته بسیار نادر است
علائم کمردرد در کودکان
کودکانی که از کمردرد رنج می برند ، ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
1-درد در عضلات کمر
2-احساس آسیب شدید به کمر
3-ناتوانی در خم شدن برای انجام فعالیت های روزانه
4-سردرد
5-درد در شانه
6-دردی که هنگام شب شدید تر می شود
تشخیص کمردرد در کودکان
در این بین پزشک سابقه پزشکی کودک را در نظر می گیرد و سوالاتی در مورد فعالیت های او می پرسد . برای پزشک مهم است که بداند نقطه درد دقیقا در کدام قسمت کمر است و آزمایش هایی مثل اشعه ایکس ، اسکن استخوان ، سی.تی اسکن و ام.آر.آی و پی.ای.تی نیز از فرد گرفته می شود .
درمان کمردرد در کودکان :
اگر کودک شما نیز از کمردرد رنج می برد حتما باید هرچه سریع تر درمان او را زیر نظر پزشک انجام دهید . حتی اگر وضعیت او شدیدتر هم نشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید .
1-داروها
- در این شرایط معمولا استفاده از مسکن های امن برای کودک مجاز می شود.
- همچنین از اسپری های بی حسی و پماد برای کاهش درد نیز استفاده می شود.
2-کیسه آب گرم
- کیسه آب گرم نیز در از بین بردن درد عضلانی بسیار موثر است .
- البته باید مواظب دمای آن باشید که پوست شما را نسوزاند.
3-تقویت کشش عضلات
- در این حالت باید به فرزند خود کمک کنید تا کمی حرکات کششی انجام دهد.
- این کار قدرت از دست رفته را برای انجام فعالیت های روزانه به او برمی گرداند.
4-بی حرکتی کامل توصیه نمی شود.
معمولا برای برطرف کردن کمردرد در این سنین، پزشک با استراحت مطلق موافق نیست
موارد شدید تر می تواند علائم زیر را به همراه داشته باشد
-بی حسی در بازو و ساق پا
-ضعف بازو و ساق پا
-بی اختیاری
چه زمانی کمردرد کودک نگران کننده است ؟
شرایطی وجود دارد که والدین باید در آن ، شرایط را جدی بگیرند که شامل مواردی ذیل است:.
درد شبانه
لزوما نمی توان گفت که درد کمر در شب نشان دهنده مشکل جدی است اما حتما باید آن را سریعا به پزشک اطلاع دهید.
کمردرد عضلانی
این نوع کمردرد معمولا به دلیل آسیب دیدگی در ورزش یا استراحت بیش از حد به وجود می آید. درمان آن از طریق ورزش هایی مثل یوگا است. حرکات کششی و
ترک استخوانی
این ترک ها به دلیل فشار زیاد وارد شده به کمر است که معمولا در مهره ها ایجاد می شود و این بیماری درمان کامل و قطعی ندارد اما تا حد زیادی می توان مشکلات آن را کم کرد که البته وجود آن بسیار نادر است.
مشکلات دیسک کمر
دیسک کمر نیز در کودکان کمتر دیده می شود اما هرچه سریع تر باید درمان آن را آغاز کرد و اگر مشکل دیسک کودک شدید باشد ، معمولا بهترین راه درمان آن جراحی خواهد بود
عفونت
عفونت نیز یکی دیگر از مشکلات ستون فقرات است که هرچه سریع تر باید درمان شود که عفونت همراه با درد و تب همراه است.
تراز نبودن ستون فقرات
این مشکل با یک آزمایش ساده و معاینه فیزیکی قابل تشخیص است که انواع خفیف آن با تمرین های اصلاحی و انواع شدید با جراحی درمان می شود.
تومور
تومور گاهی اوقات با درد بسیار شدید و گاهی اوقات کاملا بدون درد است . درمان تومور به نوع آن بستگی دارد که در اکثر موارد جراحی پیشنهاد می شود و تومورهای سرطانی نیاز به درمان های ترکیبی دارند که دارو ، پرتوافکنی و جراحی را شامل می شود..
چگونه از گودی کمر جلوگیری کنیم
ستون فقرات توسط تعداد زیادی عضله محافظت می شود که سلامت و تعادل آنها در سلامت و نرمال بودن حالت ستون فقرات نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
گودی کمر از جمله مشکلاتی است که پیر و جوان گرفتار آن شده اند.
جهت پیشگیری از گودی کمر باید صاف بنشینید و از لم دادن یا خم شدن بر روی میز کار اجتناب کنید ایشان با اشاره به اینکه بهترین حالت برای خوابیدن
به پهلو خوابیدن است ودمر خوابیدن موجب افزایش گودی کمر می شود، اما در صورتی که تمایل دارید بر روی شکم بخوابید، حتما بالشتی زیر شکم خود قرار دهید.و با تاکید بر اهمیت درست نشستن در پیشگیری و تشدید گودی کمر از صندلی مناسب استفاده کنید
پیشگیری ازگودی کمر
صندلی باید قابلیت تغییر ارتفاع را داشته باشد و پشتی آن نیز قابل تنظیم باشد تا فشارهای وارده بر ناحیه پشت و کمر را کاهش دهد و از گودی کمر جلو گیری کند. زانوها باید هم سطح با مفصل لگن تان باشد. باید صاف بنشینید و از لم دادن یا خم شدن بر روی میز کار اجتناب کنید.
زیرا یکی از دلایل عمده برای ایجاد گودی کمر در افراد لم دادن است. در صورت نیاز برای حمایت کمرتان از یک بالشت کوچک مناسب استفاده کنید.یکی دیگر از راه های پیشگیری برای گودی کمر این است که کف پاها را باید به طور صاف بر روی زمین بگذارید و در صورت لزوم از زیر پایی مناسب استفاده کنید.
و هیچگاه پاهایتان را به صورت ضربدری قرار ندهید و یا روی نوک پنجه نگه ندارید.در صورتی که با مانیتور کامپیوتر کار می کنید، باید حداقل فاصله یعنی بین 25 تا 75سانتیمتر را ( بین چشم و صفحه ) رعایت کنید. برای این کار رعایت فاصله ای معادل طول بازو کفایت می کند.هنگام ایستادن، سعی کنید.
قفسه سینه به طرف جلو و عضلات شکم جمع باشد. همچنین از قفل کردن زانوها در حالت ایستاده خودداری شود. وقتی ایستاده اید، یک پا را مستقیم روی زمین و دیگری را روی یک پله، چهارپایه و یا هر وسیله مشابه.، در سطحی کمی بالاتر از پای دیگر قرار دهید تا از ابتلا به گودی کمر جلو گیری کنید.
گودی کمر چیست ؟
گودی کمربه انحنای بیش از حد ستون فقرات ناحیه کمر گفته میشود. اکثر افراد گودی کمر را به صورت بیرون زدگی شکم و تو رفتگی کمر توصیف میکنند. گودی کمر در قسمت انتهای ستون فقرات و در اطراف کمر به وجود می‌آید. هنگامی که ستون فقرات ما در این حالت قرار میگیرد باعث کوتاه شدن عضلات ناحیه کمر و عضلات چرخشی ران خواهد شد و به این ترتیب لگن نیز به سمت جلو می‌چرخد. این اختلال اغلب خودش را به صورت درد پایین کمر در ایستادن به مدت طولانی نشان می‌دهد. تعداد زیادی از افرادی که دچار گودی کمر هستند ادعا میکنند که این وضعیت آنها را وادار میکند که کمتر بایستند و بیشتر بنشیند. این افراد به طور طبیعی هنگامی که دچار درد کمر میشوند به سمت جلو خم خواهند شد زیرا تلاش میکنند عضلات ناحیه لومبر خود را بکشند و صاف بایستند. هنگامی که از نیم رخ به این افراد نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که شکم آنها همیشه حالت برآمدگی دارد و کمرشان به سمت داخل کشیده شده است.
گودی کمر در کودکان
گودی کمر به بد شکلی استخوان‌های ستون فقرات گفته میشود که استخوان‌های این ناحیه در قسمت انحنای پایین کمر بیش از حد طبیعی به سمت داخل خم میشوند. کودکانی که دچار این اختلال هستند معمولاً پشت آنها حالت خم شدگی دارد. یکی از مشکلات رایج ستون فقرات در کودکان گودی کمر است که ممکن است در پی عوامل مختلفی از قبیل مسائل ژنتیکی به وجود بیاید.
برخی از کودکان به صورت مادرزادی دچار گودی کمر هستند اما برخی دیگر به علل متفاوتی دچار این اختلال میشوند که تعدادی از آنها به شرح زیر می‌باشند:
*اختلالات ژنتیکی و عوامل وراثتی یکی از دلایل بروزگودی کمر در کودکان است..
*نامناسب بودن حالت بدن در هنگام ایستادن و نشستن از مهمترین علل گودی کمر در کودکان محسوب میشود
*مشکلات سیستم عصبی در گودی کمر کودکان نقش دارندد
*گاهی اوقات عمل جراحی کمر باعث گودی کمر خواهد شد.
*اختلالات ناحیه ران یا لگن در بروز گودی کمر کودکان نقش دارند..
علائم و نشانه‌های گودی کمر در کودکان شامل چه مواردی است؟
علائم و نشانه‌های گودی کمر در همه کودکان به یک شکل به وجود نمی‌‌آید. مهمترین ویژگی گودی کمر برجسته بودن باسن کودکان است. علائم این اختلال با توجه به آنکه آیا با مشکلات دیگری همراه است یا خیر متفاوت خواهد بود. این اختلالات شامل مشکلات ستون فقرات، دیستروفی عضلانی، مشکلات رشد در ناحیه ران یا اختلال سیستم عصبی است. علائم و نشانه‌های گودی کمر میتواند شبیه سایر مشکلات و اختلالات کمر باشد یا آن که به دنبال یک نوع آسیب دیدگی یا عفونت به وجود آمده باشد. اگر احساس می‌کنید کودک شما دچار گودی کمر است حتما او را نزد پزشک ببرید تا اقدامات لازم را انجام دهد.
فاکتورهای خطر در بروز گودی کمر شامل چه مواردی است؟
اگر کودک شما دچار اختلال عصبی عضلانی از قبیل فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا آرتروفی عضلانی ستون فقرات است احتمال آنکه دچار گودی کمر شود بسیار زیاد است.
گودی کمر در کودکان چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک میتواند با بررسی دقیق سابقه پزشکی فرزند شما، انجام معاینه جسمانی و انجام برخی آزمایشات خاص وجود گودی کمر را تشخیص دهد. پزشک همچنین از شما درباره سابقه خانوادگی ابتلا به گودی کمر سوال خواهد کرد. ممکن است پزشک درخواست انجام آزمایشات و روشهای عکس برداری زیر را بدهد.:
عکس برداری توسط اشعه ایکس میتواند تصاویری را از بافت های داخلی بدن، استخوانها و اعضای داخلی نشان دهد و زاویه انحنای ستون فقرات کودک شما را ارزیابی نماید. معمولاً فرآیند درمان گودی کمر بر اساس اندازه گیری زاویه انحنای ستون فقرات قرار دارد..
اسکن استخوان میتواند وجود هر گونه عفونت یا شکستگی استخوان در کمر کودک شما را رد یا تایید کند.
اسکن ام آر آی میتواند به کمک یک کامپیوتر و یک میدان مغناطیسی بزرگ تصاویری دقیق را از ساختارهای داخلی بدن تهیه کند. این نوع عکس برداری میتواند وجود سایر مشکلات در طناب نخاعی و اعصاب این ناحیه را رد کند یا تایید نماید
سی تی اسکن نیز از اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای تهیه تصاویر دقیق از بدن استفاده میکند آزمایش خون در آزمایشگاه انجام میشود و نتایجی که از آن به دست می‌آید اطلاعات بیشتری را در اختیار پزشک شما قرار خواهد دادد
تشخیص به موقع گودی کمر در کودکان برای درمان زود هنگام اهمیت بسیار زیادی دارد. اخیراً پزشکان و برخی از مدارس به طور منظم کودکان را به لحاظ وجود علائم و نشانه‌های گودی کمر ارزیابی میکنند تا بتوانند هرچه زودتر به درمان این اختلال بپردازند.
عوارض گودی کمر در کودکان چیست؟
بسته به شدت و میزان آن متفاوت است. ممکن است گودی کمر در بخشی از مراحل رشد کودک اتفاق افتاده و به مرور زمان رفع گردد، در صورتیکه شدت گودی کمر در کودک زیاد باشد و به موقع مورد درمان و مراقبت قرار نگیرد منجر به مشکلات جدیتر برای ستون فقرات کودک در آینده خواهد شد. از جمله این عوارض میتوان به کمردرد و ظاهر نامتناسب اشاره کرد.
آیا گودی کمر در کودکان قابل درمان است؟
با توجه به علت، میزان و شدت گودی کمر در کودکف نوع درمان و طول دوران درمان متفاوت است. بطور کلی گودی کمر در کودکانی که در حال رشد و شکل گیری استخوانها هستند، راحتتر از بزرگسالان قابل درمان است. در صورتیکه فیزیوتراپی و ورزش، بریس و روشهای کم تهاجمیترمنجر به رفع گودی کمر کودک نشد میتوان از جراحی برای اصلاح آن بهره گرفت.
نشانه‌های کمردرد در کودکان عبارتند از: (تب ، از دست دادن وزن ، راه رفتن مشکل ، ضعف،بیحسی یا کاهش احساس در پاها و کف آنها ،مشکلات روده یا مثانه )
تهیه کننده : مربی تربیت بدنی-خانم شاکرهدایت
تاییدکننده : مربی بهداشت-خانم خواجه قوچان
دوشنبه 29 اردیبهشت ماه 1399